Lễ hoá vàng, tiễn tổ tiên như thế nào?
Theo quan niệm dân gian của người Việt, sau khi đón các cụ về ăn Tết từ hôm 30 Tết, đến ngày mùng 3, con cháu lại làm lễ đưa các cụ về cõi âm. Lễ hóa vàng còn gọi là lễ tạ năm mới hay tục “đưa ông bà”.
Ngày lễ tiễn ông bà, tổ tiên này rất quan trọng với người Việt. Người xưa quan niệm rằng, trong dịp Tết, các bậc gia thần, tổ tiên luôn ngự trên bàn thờ, vì thế đèn hương không bao giờ được tắt, các đồ dâng cúng như mâm ngũ quả, bánh kẹo… phải đợi đến này hóa vàng mới được đem xuống (trừ các đồ mặn, dễ thiu như thịt xôi…). Nếu đèn hương tắt, nhất là việc hạ lễ trước khi hóa vàng sẽ phạm phải điều bất kính.
Sau khi lễ, việc hóa vàng cũng phải làm riêng. Phần tiền vàng của gia thần phải hóa trước rồi mới đến gia tiên để tránh nhầm lẫn. Tục xưa, tại nơi đốt vàng mã, người ta thường đặt vài ba cây mía dài để làm “đòn gánh” cho các linh hồn mang hàng hóa theo.
Khi hóa vàng xong thì người ta vẩy vào mấy giọt rượu cúng trên bàn vì tục cho rằng có làm như thế mới thiêng, ở cõi âm các cụ mới nhận được và vàng mã đó mới tiêu được ở âm phủ. Hai cây mía cũng được đem hơ trên đống tàn vàng.
Theo chuyên gia phong thủy Tuấn Kiệt, công ty phong thủy Việt Nam, ngày tổ chức lễ hóa vàng không cố định mà tùy thuộc vào mỗi gia đình. Thường người ta thực hiện vào ngày mùng 3 Tết, tuy nhiên, lễ hóa vàng còn được tiến hành từ ngày mùng 4 đến ngày mùng 10 Tết.
T.S Đinh Đức Tiến nhấn mạnh: "Thực chất, chỉ cần đốt một ít vàng mã và hương khói đầy đủ trong 3 ngày Tết là đã đủ và đúng với truyền thống văn hóa Việt. Việc đốt vàng mã với số lượng lớn, đốt bừa bãi là hủy hoại môi trường chứ không phải mang ý nghĩa tỏ lòng thành kính, rước tổ tiên về chứng giám lòng thành. Đó là những quan niệm sai lầm và đáng bị lên án".
Với lễ hóa vàng, GS Sử học Lê Văn Lan quan niệm, do mùng 3 vẫn là Tết thầy nên để các cụ ở lại ăn Tết với con cháu, mùng 4 - 5 sẽ làm lễ tiễn các cụ về cõi vĩnh hằng. Đại đức Thích Giác Nguyên (Nam Định) cho rằng, ngày lễ này ngoài ý nghĩa “hồi hướng” đến các chư vị (Đức Phật, thần linh, gia tiên...) thì còn bày tỏ lòng biết ơn của gia chủ đến chư Phật, thần linh, gia tiên… đã luôn phù hộ cho gia chủ trong 1 năm qua.
Mâm cỗ hóa vàng gồm những gì?
Tùy theo điều kiện của từng gia đình mà lễ hóa vàng có thể khác nhau. Tuy nhiên cần đảm bảo những món lễ dưới đây.
+ Một mâm cỗ mặn gồm: Rượu, thịt, bánh chưng…
+ Tiền âm phủ, vàng mã mỗi loại một ít;
+ Mâm ngũ quả;
+ Hoa tươi;
+ Hương;
+ Bánh kẹo;
+ Trầu cau, thuốc lá
+ 2 cây mía (Theo dân gian quan niệm cây mía để các cụ chống đi cho đỡ mỏi hoặc có thể sử dụng để gánh các đồ cúng về trời).
Văn khấn hóa vàng Tết Nguyên đán Mậu Tuất 2018 chuẩn nhất
Có rất nhiều bài văn khấn hóa vàng khác nhau. Dưới đây là bài khấn do Thượng tọa Thích Thanh Duệ thẩm định và chỉnh lý:
Nam mô a di đà phật
Nam mô A di đà phật
Nam mô A di đà phật
- Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư phật mười phương.
- Con kính lạy Hoàng thiên Hậu thổ chư vị tôn thần.
- Con kính lạy Ngài Đương niên, ngài Bản cảnh Thành hoàng, các ngài Thổ địa, Táo quân, Long mạch, Tôn thần.
- Con kính lạy các cụ Tổ khảo, Tổ tỉ, nội ngoại tiên linh.
Tín chủ chúng con là…
Ngụ tại ...
Hôm nay là ngày mồng..... tháng Giêng năm....
Tín chủ con thành tâm sắp sửa hương hoa, nước quả, kim ngân vàng bạc, phẩm vật trà tửu, dâng lên trước án, kính cẩn thưa trình:
Tiệc xuân đã mãn, Nguyên đán đã qua, nay xin thiêu hóa kim ngân, lễ tạ thôn thần, rước tiễn tiên linh, trở về âm giới.
Kính xin phù hộ độ trì cho con cháu được chữ bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng. Chúng con lễ bạc, cúi xin chứng giám.
Nam mô A di đà Phật
Nam mô A di đà Phật
Nam mô A di đà Phật
Trình tự hóa vàng Tết Mậu Tuất 2018 như thế nào mới đúng?
Sau khi lễ tạ, các gia chủ sẽ hóa vàng. Phần tiền, vàng của tôn thần phải hóa trước, tiền vàng, đồ dùng của tổ tiên hóa sau.
Việc hóa vàng Tết Mậu Tuất 2018 nên được thực hiện ở sân hoặc một góc vườn sạch sẽ. Theo đó, khi gần hết 1 tuần hương người ta bắt đầu hóa tiền vàng.
Hóa vàng Tết Mậu Tuất 2018 cần lưu ý, mỗi lễ vàng tiền đều được hóa riêng từ các bậc cao xuống theo thứ tự tôn thần trước, gia tiên sau.
Tuy nhiên, các chuyên gia nhắc nhở, những vàng mã dành cho người mới mất được hóa riêng.
Cuối cùng lễ 3 vái, xin gia tiên phù hộ cho con cháu mạnh khỏe, bình an rồi xin phép hạ lễ cho con cháu thụ lộc, và chia vật phẩm (chia lộc) cho con cháu.
